کالونیل انسکرپشن ریس ,سیکس اینڈ کلاس اِن کینیا
(Colonial Inscription Race, sex and class in Kenya)
نبشتہکار : کیرولین مارٹن شاھ
چمشانک : جان گُل بلوچ
اے کتاب کینیا ءِ کالونائزم ءِ سرءَ اِنت نوں چاریں کہ کنیا کجام ملک ءِ گلام بوتگ اِے وھدءَ .1920 تا 1952 برٹش ءَ کنیا ءِ سرءَ راج کُرتگ ءُ کینیا ءَ را گلام کُرتگ،وھدے کہ کینیا گلام بوتگ گڈا برٹش ءَ وڈ وڈ ایں پندل سازاتگ کہ کنیا ءِ دود ءُ ربیدگ، زبان ءُ آئی ءِ مال ءُ مڈّیاں چون لُّٹ ءُ پُل بکناں ۔اے وھدءَ کہ برٹش ءَ کینیا ءِ سرا راج کُرتگ گڈا آ ہند ءِ مردماناں شریں وڈےءَ کارمرز کُرتگ انچو یہ کیرولاین مارٹن وتی کتاب ءِ تہا نبشتہ کُرتگ کہ یک گلامے ءِ متلب ایش انت کہ یک زوراورے چوں نزور ءَ گلام کنت اِنت گڈا آیانی زندءَ را چوں شرّیں وڈے ءَ آسراتی دات کنت اِنت؟ زوراور ءِ مُول ءُ مراد ھمیش انت کہ آھما ھند ءِ مال ءُ مڈیّاں چون لُٹ ءُ پُل بہ کنت۔ ھر وڈیں کہ مال ءُ مڈی یے ببیت انچو کہ زِر، گیس، سُہرءُ تلا یا آ دگہ کیمتی ئیں مال ءُ مڈی بباں زوراور ءِ مول ءُ مراد بس ھمیش اِنت کہ آ چوں ھما ھند ءِ مردماں لگت مال بہ کنت ءُ آھانی مال ءُ مڈیّاں لُٹ پُل بہ کنت۔
کیرولاھن وتی کتاب ءِ تہا گشیت کہ زوراور مدام وش ھالی ءِ نامءَ دْروگین پندل سازیت ءُ آسراتی دیگ ءِ وادہ کنت بلے اِے دْرست دْروگ اَنت بلے راستی ایش اِنت کہ تو ھما وھدا آجو بئے وھدے کہ تو گلامی ءِ سانکلاں پْروش ءِ ءُ وتی وت واجہ وت بئے گڈا پہ تو وش ھالی الم کیت۔
کینیا ءِ تہا قبضہ گیری ءِ وھد سکءَ لَٹ ءُ کُٹیں وھدے بوتگ ۔کینیا داں شست سالءَ گُلام بوتگ اِے گلامیءَ کینیاءِ توک ءَ باز inequalities آرتگ(انچو کہ آ ھند ءَ مردین ءُ جنینانی ھکانی سرا پرک آرگ بوتگ) آجوئئ ءَ چہ رند انگتہ مردین ءُ جنینانی میان ءَ discriminations اثرات ھست اَنت۔ قبضہ گیر (برٹش) ءَ اِے پرک آرتگ کہ ما چہ گلاماں شرتر اَنت مئے زبان ءُ دود ءُ ربیدگ چہ کینیا ءِ جھمنداں چہ شر تر اَنت ما ادا اتگاں پہ کینیا ءِ مردماناں علم ءُ شعور ءِ دیگءَ ایشاں وتارا انچو مزن پہمتِگ کہ ما ھر وڈا کینیا ءِ جہمنداں چہ دیماتر ایں۔
کیرولیںن مارٹن اِے کتاب ءِ تہا گشیت کہ برٹشءَ ھنچیں نظامے آرتگ کہ زالبول کمتر سرپد بہ باں مردینءَ ،اودا زالبول ءَ را اے ھکءَ زِبّھر کُرتگ کہ آ آمد گس(پارلیمنٹ) ءِ سروکیءَ بکنت یا بھر ببیت۔ دیمترءَ اِے کتاب ءِ توک ءَ نبشتہ انت کہ کینیا ءِ تہا زالبولاناں اخلاقی گلام کنگ بوتگ ءُ زالبول ءَ اِے ھک نہ بوتگ کہ جُست بکنت، زالبول بس وپت ءُ وابی، چُک آرگ ءُ گس ءِ کارانی ھاترا کارمرز کُرتگ چد ءُ گیش زالبولءَ دگہ ھچ ھک نہ بوتگ۔
ادا نبشتہ کار گیشتر گُشیت کہ وھدے برٹش ءَ کینیا ءِ سرا قبضہ کُرتگ گڈا آ ھند ءِ مردمانی زمین پچ گِپتگ اَنت ھمے مردماناں پہ زور وتی زمینانی سرا پوریاگری (مزدوری) کناہینتگ ءُ کار گپتگ اَنت پدا آ ھند ءِ ھر چیزانی سرا وڈ وڈیں ٹیکس جتگ پہ دَرور 1902 ءَ یک ٹیکسے جَنگ بوتگ کہ آئی ءِ نام ھٹ( HUT) اِنت ایشی ءِ مول ءُ مراد ھمے بوتگ کہ مردمانی زمین ءُ جاھانی سرا ٹیکس جَنگ ببیت ایشیءَ چہ ابید دومی ٹیکس پول(POLL) بوتگ ایشی ءِ مراد ھمے بوتگ کہ سال ءِ تہا مردمان ءَ پہ سرکار ءِ واستا 60 روچ مپتہ کار کنگ بوتگ.
اِے کتاب ءِ توک ءَ یک جاگہے ءَ نبشتہ اِنت کہ1955sءَ تہا یک آجوئی تحریکے مئو مئو ءِ نام ءِ سرا جُنزتگ ءُ پدا برٹش ءَ ایشانی سرا پابندی جتگ گڈا ایشاں برٹش ءِ ھلاپءَ جنگ کرتگ گڈا اے جنگ داں کینیا ءِ آجوئی ءَ تہ روان بوتگ۔
وھدے کہ مئو مئو تحریک بندات بوتگ گڈا 1952 ءَ برٹش ءَ اے تحریک ءِ ھلاپ ءَ پوجی آپریشن بندات کُتگ دانکہ 8 سالءَ تک ءَ برجاہ بوتگ ۔اے مئو مئو تحریک ءِ توکءَ کینیا ءِ ھرچ وڈیں تمن ءُ علاکئی مردماں بہر زورتگ ءُ برٹش ءِ زوراکی ءِ دیمءَ اوشتاتگ آں دْرستاں چہ گیش kikuyu ءِ مردماں بہر زرتگ اندازہ1.5 ملین بوتگاں۔ ھالانی ھساب ءَ اے ھشتیں سالانی تہا 11 ھزار مئو مئو تحریک ءِ جنگجو شہید کنگ بوتگ ءُ یک لک ءُ پنجاہ ھزار ءَ بگر دانکہ سے لک ءِ میان ءَ مردم گار ءُ بیگواہ کنگ بوتگ اَنت۔ اے گار ءُ بیگواھیں مردماناں برٹش ءَ پوجی چھاونیانی تہا بند کُرتگ ءُ چھاونیاناں وانگ جاہ ءِ نام داتگ ءُ ھمے گُشتگ کہ اِے گار ءُ بیگواھیں مردم نا وانندگ ءُ جَٹ انت ما ایشاناں وانندگ ءُ زانتکار کناں بلے راستی ایش اِنت کہ اے گار ءُ بیگواھیں مردمانی سرا ظلم کُرتگ ءُ لٹ ءُ کُٹ داتگ ءُ ایشانی ریپ کنگ بوتگ
اے تحریک ھما وھدا بندات بوتگ کہ برٹش ءَ کینیا تہا سیاہءُ اِسپیتں مردم ءِ تہا پرک آرتگ، سیاھیں مردماناں انسان سمجگ نہ بوتگ ءُ سیاہیناناں ھر وھدا چہ اسپیتیناں چہ کمتر سمجتگ۔
برٹش ءَ مدام ھمے گپ گُشتگ کہ شما نہ واندگ ءُ جّٹ اِت پُشتءَ کپتگ ءِ مے ادا آھگ ءِ مول ءُ مراد ھمیش اِنت کہ شمارا واندگ ءُ زنتکار بکناں، شمے ملکءَ را دیمروی بدی آں بلے راستی ھمے بوتگ کہ کینیا ءِ مال ءُ مڈیانی لُٹ پُل ببیت۔
انچو کہ برٹش ءَ کینیا ءِ تہا کلاسِزم،ریسِزم سک دیما برتگ ءُ مردمانی سرا مسلط کرتگ گڈا مردماناں اے وڈیں جیڈہ ءُ جنجالانی آماچ کرتگ، گیشءَ چہ گیش نپسیاتی یا زہنی گلامی ءِ نیمگءَ برُتگ گڈا کینیا ءِ تہا ھرچی کہ بیروکریٹ، کاروباری مردم ءُ آ دگہ نوکر ءُ چاکر ھم ھمے وڈا جیڈہانی آماچ بوتگ آں بلے مئو مئو تحریکءَ اِے دْرستیں جیڈہانی ھلاپءَ اوشتاتگ ءُ دیم پہ آجوئی ءِ نیمگءَ جنُزان بوتگ دانکہ آجوئی ءِ سپر سرجم بوتگ.
ریسزمءِ توک ءَ نبشتہ کار گُشیت کہ ھما مردم نسل پرست آں گڈا آ مردم وتارا چہ آ دگہ مردماں مزن لیک انت افریقہ ءِ توک ءَ ایشاناں سیاہ سرپد بوتگ ءُ نسل پرستی کرُتگ نا کہ تہنا رنگ ءِ دُروشمءَ بلکیں آ دگہ چیزانی سرا نسل پرستی کرُتگ. نبشتہ کار دیم ءَ نبشتہ کنت ءُ گُشیت کہ سیاہیں مردماں وت ءَ نسل پرست نہ کرُتگ بلکیں برٹش ءَ اِے سیاہ ءُ اسپیتی ءِ پرک آرتگ بلے تہنا اے سیاھ ءُ اسپیتی نہ بوتگ وھدے کہ برٹش ءَ آھر لینڈ ءَ سرا راج کرُتگ آیانی سرا ھم نسل پرستی آرتگ ھالانکہ کہ اودا سیاھیں مردم نیست ایں
کلاسزم امیش انت کہ چاگرد ءِ مردماناں الگ الگ کلاسانی تہا بھر کُرتگ ءُ لہتیناناں مزن لیکتگ ءُ لہتیناناں کسان سرپد بوتگ۔ گڈا آھر لینڈ ءِ تہا وھدے کہ رنگ ءِ پرک نہ بوتگ پرچہ کہ آھر لینڈ ءِ مردمانی رنگ چو برٹش ءِ مردمانی رنگ ءِ وڈا انت گڈا اودا آھر لینڈ ءِ مردماناں ھمے سرپد بوتگ کہ شما چماں چہ ھر وڈا کمتر اِت ءُ ما ھر وڈا چہ شما چہ دیماتر اَنت وانگ ءُ زانگءَ ، زرّءُ مالءَ چہ شما چہ دیماتراَنت گڈا ھمے وڈا آھرلینڈ ءِ مردماناں چہ وتا چہ کمتر زانتگ پرچا برٹش ءَ آھر لینڈ ءِ سرا راج کرُ تگ ءُ آ ھند ءِ مردماناں وتی گلام جوڈ کرُتگ ءُ یاناں ھمے باور کنائینتگ کہ شما مے گلام اِت وھدے کہ کجام راج گلام کنگ بیت گڈا آھانی سرا وڈ وڈیں پندل سازگ بیت.
کیرولین مارٹن وتی اے کتاب ءِ تہا کینیاءِ سرجمیں ظلم، جبر، نہ انصافی، زوراکی ءُ آ دگہ چیزانی بابت ءَ وتی کتاب ءِ تہا شریں وڈے ءَ نبشتہ کُتگ ئے۔
ReplyForward |
