کتاب ۔ لیلی خالد
نوشت ۔ سارہ اروانگ
چشمانک ۔ اسمہ بلوچ
لیلیٰ خالد فلسطین نا اسہ بھلو کڑد ئسے دا تاریخ نا اولی نیاڑی اسکہ کہ ارا انٹرنیشنل او جہاز ہائیجیک کرے ۔فلسطین اسہ جنگی او ڈے ئسے دا نا مذہبی اہمیت ءِ مسلمان عیسائی و یہودی تیکن بیت المقدس اسلام نا اولیکو قِبلہ ءِ اندن مسلمان تیکن اہمیت تخک اندن یہودی تیکن ۔
نوزدہ میکو صدی آ دنیا جہاں نا یہودیک فلسطین آ کوزہ کننگ نا بِندات ءِ کریر و فلسطین نا جند ئنا بندغ آتے خلنگ و کشنگ ءِ بنا کریر ۔اموز دے آن اینو اسکان فلسطین نا جہدکار آک تینا ڈے ئنا کوزہ نا برخلاف جہد کننگ و تینا جان تے ندر کننگ ءُ ۔
یو این او جہان نا بھلا امن نا دعوی کروک آ گل دادے ارا بشخ کرے اسٹ اسرائیل، اسہ پیشن نا بروک او کوزہ گیر ئسے تس او ارٹمی فلسطین کہ اوڑے فلسطین نا اصل بندغ آتا ڈغار ءِ دُن بھلا بھلا امن دوست و دیمروئی دوست انگا ملک آک اسرائیل ءِ کمک تننگ او و دا ہیت پاش ءِ کہ اینو نا وخت ئٹ ہر ملک و راج تینا فاہدہ ءِ اُریک اراڑے اوفتے فاہدہ ئس رسینگا ہمے نا ہمکمکی ءِ کیرہ
داسا فلسطین نا تاریخ آ اسہ لیلیٰ پنی او مسڑ اس بریک او تینا ڈیہہ ئکن تینا جان ئنا سودا ءِ کیک او اسہ وے خلوک او سپاہی ئسے نا وڑ ارا بھلو بین الاقوامی او جہازہائیجیک کیک ۔او اسہ بہادر او دلیر او مسڑ اس مریک و اسہ سیاسی او گلی او خاہوت اسے آن تعلق تخک ۔
لیلی خالد 9 اپریل 1944 حیفہ نا شار ئٹ وَدی مَسک ۔لیلی نا باوہ نا تینا چاہ نا دُکان ئس اسکہ و دا کاروبار ءِ بیست سال نا وخت مسس ۔لیلی لُمہ باوہ نا ششمیکو چُنا اسکہ ۔1947 آ فلسطین ءِ ارا بانٹ کریر لیلیٰ چُنک اسکہ اونا اسہ سنگت اس اسکہ او نا پِن تَمارا اسکہ او یہودی اس اسکہ لیلیٰ پائک کہ کنا اُست باز لار کرے و ای پاریٹ کاو تَمارا ءِ پاو کہ اُر کنا ڈے ئنا 56% نے تننگ مسونے
اندا وخت آ لیلی چار سال ناس اسکہ و نُو اپریل آ فلسطین ءِ ہم بشخ کریر گڑا لیلیٰ پائک کہ دا کنا وَدی مننگ نا دِے اسکہ داڑان بئدس دا دے آ کنا کس خوشی کو انتئے کہ دا کنا ڈیہہ ئکن و کنا ڈیہہ ئنا بندغ آتیکن اسہ مون او دے اس اسکہ ۔اندن کہ فلسطین بشخ مس داڑے داسا جنگ اسکہ کُشت و دتر اسکہ لیلیٰ پائک کنا مونا بندغ آک تمارہ ولے ای تتوٹ کہ دا مسلمان او یا یہودی ءُ۔
حیفہ نا حالیت آک خراب مسور گڑا لیلی نا خاہوت داکان ہننگ نا سوچا 13 اپریل 1948 آ َ لیلی تینا خاہوت تو طاہر آ ہنا لیلیٰ نا اِلہ ئسے نا خلق آ ولے لیلیٰ نا باوہ سلیس ہمیڑے کہ تینا اُرا نا و تینا کاروبار نا خیال ءِ کے ۔22 اپریل آ اونا اُرا آ ہم ہنا و اونا کاروبار ہم ۔لیلیٰ نا باوہ جنگ آ ہنا تینا ڈیہہ ئنا خاطر آ ۔لیلیٰ نا اُرا نا حالیت آک جْوان الوس گڑا 1955 ء َ او اسہ اپارٹمنٹ اسے آ ہنار داسا اوفتا اُرا نا حالیت مچٹ جوان مس ۔ہمو وخت آ عرب و ایلو مُلک آتیٹ ہم جنگ اسکہ ۔لیلیٰ 14 سال ناس ئسکہ لیلیٰ اسہ خوانوک و لائخ او نیاڑی ئس اسکہ دا تینا بُنیاتی آ خوانِنگ ءِ پورو کرے ۔لیلیٰ یونیورسٹی آف بیروت آ فارمیسی آ داخلہ ہلکک ۔لیلیٰ مالی حالیت آتا سوب آن تینا خواننگ ءِ پورو کننگ کتو اونا ایلم پارے کہ گیشتر ای نُمے مالی کُمک کننگ کپرہ ۔لیلیٰ تینا خواننگ ءِ نیمہ ٹی الا ۔لیلیٰ ءِ لُمہ تہ کویت آ رادہ کرے تانکہ اسکول خوانفے و ننا مالی کُمک ءِ کے ۔لیلی 6 سال کہ کویت آ کاریم کرے ۔لیلیٰ نا لُمہ لیلیٰ نا کاریم کننگ آ خوئش الوکہ دُن کہ ہر لُمہ باوہ خوئش مفسہ گڑا لیلیٰ دُزی ئٹ کاریم کریکہ ۔
1967 ء PFLP نا بُنیات تخنگ آ ۔
داڑان مُست فلسطین ایلو عرب نا گل تیتو اوار اسکہ داسا فلسطین پارے کہ ننے تینا جہد ءِ کننگ نا خاطر آ تینا جِند ئنا گل ءِ جوڑکین پین کس ئکن ہُپنہ کہ او بریر ننے کُمک کیر ۔
لیلیٰ خالد اسہ جنگجو ئس ئسکہ
جوڑ مسک PFLP 1967
عرب و اسراہیل نا جَنگ آ عرب آک باہ تسور ۔لیلیٰ باز ایکٹو او کارندہ ئس اسکہ اودے دُزی ئٹ کاریم کروئی اسکہ گُڑا اودے اسہ مریض ئسے نا کڑد آ کاریم کننگ نا حُکم رسینگا لیلیٰ ءِ اسہ کاریم اس تسور کہ نی گل کہ باسک پٹے لیلی اندن جوانی و مُخلصی ئٹ کاریم کریکہ کہ دہ تو آ بیست بندغ گل آ اوار کرے ۔گل لیلیٰ نا دا کاریم تے خَنا اودے ہُرا انٹرنیشنل او مِشن ئسیکن ارفے ۔لیلی نا ٹریننگ نا بندات مسک ۔لیلی ٹریننگ کہ بیروت آن روم آ ہنا ۔اونا کاریمی آ سنگت سلیم اساوی اسکہ ۔او جہاز ءِ روم آن ہائیجیک کرے ۔
جنگ کننگ نا اخلاقی او وڑ ئس مریک گڑا او ہائیجیک نا ہم مچٹ اخلاقی اصول اسورہ اوفتے آ لیلی ءِ عمل کروئی اسکہ ۔
Instructions :
کس ءِ ایزا تیفیرے ننا مسخت تینا مسئلے ءِ جہان نا مونا ہتوئی ءِ نہ کہ تینے دہشتگرد ثابت کروئی ءِ ۔
دافتیان وار وار معزرت کریرہ انتئے کہ او انٹرنیشنل او مسافر ءُ تینے دافتا مونا مظلوم ثابت کروئی ءِ دافتے پاروئی ءِ کہ جہان نا گُنگی و کری ننے دا گام ءِ ارفنگ آ بے وس کرینے ۔
سلیم اساوی لیلیٰ ءِ خالی کُمک کریکہ اصل مِشن لیلیٰ نا
TWN840اسکہ 29 اگست 1969 ء لیلی رومن اہیرپورٹ
نا جہاز ءِ ہائیجیک کرے ۔او اسہ سرسوب او مِشن اس مَسک ۔لیلی ءِ سلیم ایئرپورٹ آ پانزدہ بیست منٹ مُست رسینگا ۔او جہاز نا اولی کو سیٹ آ توسر ۔جہاز رادہ مسک او ہنار جہاز ءِ کوزہ کریر و پائیلیٹ ءِ ہم ۔لیلی مُسافر آتیان معذرت کرے تینا مسخت آن آگاہی تِسک تا او تینا ہائیجیک نا مسخت ءِ پارے تا ۔لیلی پارے کہ امر جہان ننے گیرام کرینے ظالم نا ہمکمکی ءِ کننگ و دا ظالم ننا ڈیہہ آ بسونے و کوزہ کرینے ۔
او جہاز ءِ تینا اڈہ ئسے آ دریر و تینا خواست انگا کیزی تے خوائیسر گُڑا لیلیٰ اسہ سرسوب او مِشن ئس پورو کرے ۔
لیلی اسہ بھلو کڑد ئسے نا پِن مسک جہان داڑتو اوڑدئی کننگ و انٹرویو تے النگ خواہسکہ ولے لیلی تینے پِنی کننگ خوائیتوکہ انتئے کہ لیلی ءِ پین مِشن تے آ ہم کاریم کروئی اسکہ ۔لیلی تینا دروشم ءِ جہان ءِ نشان تننگ خواتوکہ ولے اونا یونیورسٹی والا ٹیچر ئس اونا عکس ءِ میڈیا ءِ تِسک و دا گِڑا ءِ لیلی خواتوکہ ۔
مون آ ستمبر 1970
لیلی تینا مِشن آن گڈ جورڈن آ بسک ۔ہشمتی فلسطینی تا نیامہ جنگ مَسک ۔لیلی ءِ تینا ارٹمیکو مِشن ءِ سر انجام تروئی اسکہ ۔لیلی نا عکس جہان نا مونا بسک ۔لیلی ءِ تینا ایلو مِشن کہ تینا دروشم ءِ بدل کروئی اسکہ او تینا دروشم ءِ شش سرجری کرفے ۔ تینا دروشم با بامس نا سرجری ءِ کرفے ۔لیلی تینا مسخت کہ تینا زیبائی ءِ ندر کرے ۔اسہ مسڑ ئسے کن اونا زیبائی و حُسن بھاز اہمیت تخک ولے لیلی تینا ڈیہہ ئکن تینا حُسن نا قُربانی ءِ تِسک ۔
لیلی نا جان ءِ خطرہ اسکہ لیلی تینا ایلو ہائیجیک نا تیاری ءِ کننگ ئس ڈاکٹر ودحیہ نا اُراغا کہ اسراہیل نا کُنڈان دافتے آ جلہو مسک شش راکٹ آن لیلی و ڈاکٹر ءِ ہچ متو ولے ڈاکٹر نا ایڑ ئنا چُنا ٹپی مسک ۔لیلی ہمو مچ نن خاچتویسس خالی پنچ منٹ کہ خاچنگ نا اجازت رسینگاتہ و انداڑے جلہو مسک ۔
داسا لیلی آستے گیشتر غُصہ بَسک انتئے کہ دافتے ہائیجیک ہم کروئی اسکہ و بدلہ ہم ہلوئی اسکہ ۔لیلی لبنان آن یورپ آ ہنا انتئے کہ جہاز آک یورپ آن نیویارک آ ہنارہ ۔
لیلی نا سنکت پیٹرک آرگیلوں اسکہ دا نا کوڈ پِن رینی اسکہ ۔شش ستمبر آ لیلی فلائیٹ ئس ہلک و امسٹر گام آ ہنا ۔
او وار لیلی تو اوار پین جہاز ہم ہائیجیک کننگ نا منصوبہ مسس ۔
لیلی و سنکت آک جہاز آ توسر لیلی پائک کنا سنگت بھاز بینگن اسکہ او پارے گڑا ئس کونیو ولے ای پاریٹ نہ اول کاریم ءِ تینا کینہ پدا ۔ لیلی و سنگت تہ ہنار کہ پائلیٹ ءِ ہلینہ ولے او درگہ بند اسکہ . گُڑا ا دا ہڑتماک النگو دافتے گارنیٹ ئس ہم اسکہ ولے تینا اصول تا ردئٹ کَس ءِ نسخان تیتور ۔پیٹرک آرگیلو و اسہ گارڈ ئس خلنگ مسک جہاز ایمرجنسی آ لندن آ لینڈ کرے ۔او لیلی نا خوئش بختی اسکہ کہ او بریٹش نا دُو آن ہنا ۔
پیٹرک آرگیلوں شہید مسک اونا لُمہ اسہ بیان ئس تِسس کہ کنے و کنا اریغ ءِ تینا چُنا آ فخر ءِ انتئے کہ دا فلسطین و فلسطین نا بندغ آتا دڑد ءِ دن کڑمبی ئٹ سرپد مس ۔
داڑان گڈ ایلو باز انگا جہاز آک ہم ہائیجیک مسر اوفک سرسوب مسر ۔اوفتے تینا اڈہ آتیا دریر و تینا کیزی تا خواست ءِ کریر ۔
BOAC , Pan , TWA , Swissar
دا کُل جہاز آک ہم ہائیجیک مسور و او کل سر سوب مسر ۔
لیلی ءِ faling station
آ دریر ۔لیلی جیل ئٹ صدمہ غا ہنا اودے تینا سنگت کن بھاز ارمان اسکہ کہ او کُل آن ذیات اودے تینا سنگت نا ہننگ نا ارمان اسکہ انتئے کے او بینگونی ئٹ ہنا ۔لیلی پارے دا کنا مِشن ئس کہ او بیرہ کنے کُمک کریکہ ۔لیلی نا باز حاضر جواب و لہجہ ئس اسکہ اوڑتو نیاڑی پولیس تے تخار کہ دن مف دا تینے نسخان ئس ایتے ولے لیلی پارے خولیپبو دُن زو تینے خلیفپیرے انتئے کہ کنے پین ہم مِشن تیا کاریم کروئی ءِ ۔
لیلی نا سر و سوج چلنگ ئس لیلی بریٹش پولیس ءِ پارے کہ ننا مسخت تینا مسئلے ءِ جہان نا مونا ہتروئی اسکہ ۔
PFLP نا راہشون آک بیان تسور کہ اگہ لیلی ءِ مچٹ ہم بریٹش اذیت تس گڑا بریٹش کہ جوان مفک ۔تیس ستمبر آ گل و ءُ بریٹش نا نیامہ ہیت و گپ مسک و لیلی رہا مس .اسہ اکتوبر
آ لیلی قاہرہ غا ہنا
لیلی نا برام
لیلی تینا اولیکو مِشن آن گڈ اسہ جائسے آ تولتو انتئے کہ اونا جان ءِ خطرہ اسکہ ۔1970 ء بسم پنی او مار ئس لیلی ءِ برام کن پروپوز کرے لیلی ہمو وخت آ تینا ایلو مِشن نا تیاری ءِ کننگ ئس ۔گل نا اجازت آن لیلی و بسم برام کریر ۔بِسم اسہ عراقی اس اسکہ و گل نا بندغ ئس ہم اسکہ ۔برام آن گڈ اسہ ہفتے ئسے کہ عراق آ ہنار ۔اوکان گڈ ہڑتماک پدا تینا کاریم تا کُنڈ آ ہنار انتئے کہ او جنگجوں ئس اسکہ ۔لیلی و اریغ تہ مُسہ مُسہ تُو آن گڈ اوار مسورہ 1972 ءِ بسم چاہنہ غا ہنا داڑان گڈ شش تو آن پد ہڑتماک اوار مسور ۔اندا سال آ گل نا راہشون غسان خنفانی ءِ شہید کریر و دا گل کہ و اونا بندغ تیکن اسہ تڑی ئس اسکہ گڑا گل لیلی ءِ دزی ئٹ کاریم کننگ نا پارے ۔لیلی نا جان ءِ خطرہ اسکہ اندا مشکل انگا وخت آ بسم لیلی ءِ پائک کہ گیشتر ای نیتون تینا رشتہ ءِ مونا دننگ کپرہ گڑا اوفتا طلاق مسک ۔
لیلی تینا پد ئنا انٹرویو تیا پائک کہ اسہ پولیٹیکل و ایکٹیویسٹ او مَسڑ اس تینا ہمسفر نا انتخاب کننگ آ باز سوچ خلے انتئے کہ باز وخت اسہ مسخت اس مننگ نا باوجود ننا سوچ اک جتا مریرہ و نن مشکل نا وخت آ اسٹ ایلو ءِ الینہ خیر لیلی اسہ سپاہی و جنگجو ئس اسکہ او تینا مسخت نا کُنڈا ہنا او اسہ لس او مَسڑ ئسے نا ڈول کنڈ ئسے آ ہنا توس و ہوغا ۔
hijjar پنی او اسہ ٹیچر اسکہ دا کینیڈا یونیورسٹی نا ئسےہ ٹیچر اس اسکہ او لیلی غا ا کِتاب اس نوشت کریکہ ا ،my people shall live ولے امریکہ دادے پبلش مننگ کہ ایلیتو کہ داڑان دہشتگردی تالان مریک گڑا اندا کتاب پدا یو کے آ پبلش مَسک ۔
1978 ء اسراہیل لبنان آ کوزہ کرے و لیلی طاہر آ بسک
لیلی اوکان گڈ انٹرنیشنل انگا کانفرنس آتا باسک مسک و لیلی تینا مسئلہ ءِ اقوام متحدہ و دن انگا اضارہ آتیا درے ۔لیلی باز انگا ویمن کانفرس آتیا آ ہنا و تینا نیاڑی تا باروٹ ہیت کرے ۔
لیلی نا خاہوت نا مالی مسئلہ آک چڑہ لیلی نا خواننگ نا رُکاوٹ اسورہ اندا سوب آن لیلی نا خواننگ پورو متو داسا اودے اسہ موقع اس رسینگا تینا خواننگ ءِ پورو کننگ نا گڑا لیلی اسکالرشپ ٹی یو ایس ایس آر آ ہنا و ہسٹری آ داخلہ ہلکک ۔لیلی شانزدہ سال آن گڈ تینا خواننگ ءِ پدا کننگ أقان الوکے بلے بندات ءِ تے کرے ۔1976 ءَ لیلی نا ایڑ و اونا اریغ ردی ئٹ خلنگار اوفتے لیلی ءِ خلوئی اسکہ و اوفتا خلوک یا حوال ترو گل نا جِند ئنا بندغ ئس اسکہ ۔لیلی باز مونجھا مسک و گل آن منہ وخت کہ سائیڈ مسک او خواست کرے کہ او حوال تروک آتے پٹیر ۔
لیلی تینا ارا چُنا تے تومان ا رہینگیک بدر ءُ بشر ۔لیلی کہ کانفرس تے ءَ کاہیک تینا چُنا تے بی دیک کہ ءُ تینا ڈِے نا بابت سرپد مریر ۔لیلی نا اسے بِلو پِن ءُ کڑد اسے فلسطین نا تاریخ اٹ ۔ فلسطین تینا بروکا نسل ءِ تینا بہادر اینگا زالبول نا کڑد ان سرپدی تیک ۔لیلی فلسطین نا بلکن جہاں نا مُچ مظلوم ُ محکوم اینگا ڈِے اتیکے اسے سبق اسے نا کاریم ءِ کیک
