دگنیا ءِ تہ ءَ کجام ھم جاہ ءَ کہ نوک
آبدکاری، زلم ءُ زوراکی بوتگ، ھود ءِ جامننداں یک ترسے ءِ ساھگ ءَ زندگی کتگ،
آیانی ھمروچیگیں زندگی چہ ھمے زلم ءُ زوراکی ءِ ودی بوتگیں ترسے ءِ آماچ بوتگ بلے
ھمے چاگرد ءَ کہ زلم ءُ زوراکی بوتگ تاں آ چاگرد ءَ لھتیں انچیں انسان ھم ودی کتگ
کہ آیاں ھما چاگرد ءِ درد وتی کتگ، آیاں چہ زوراکی ءَ دربرتگ ءُ زوراکی
ءِ ھلاپ ءَ جھد کتگ ءُ وتی چاگرد ءِ مردمانی رہشونی کتگ۔ آیاں نا تھنا وتی چاگرد
ءِ مردماناں جھد کنگ ءِ سکین داتگ بلکیں آ پہ دگنیا ءِ درستیں چیردستیں ءُ زوراکی
ءِ لگتمالیں راجانی رہشون بوتگ انت ءُ آجوئی ءِ سکین اِش داتگ۔ ھمے مردم ءُ
رہشوناں چہ یکّے امیلکار کیبرال بوتگ، کیبرال افریقہ ءِ anti-colonial
رہشونانی لڑ ءَ ھوار انت کہ آیاں افریقہ ءِ تہ ءَ نوک آبادکاری ءِ ھلاپ ءَ جھد
کتگ۔
امیلکار کیبرال 12 ستمبر 1924 ءَ گنی بساؤ
ءِ شھر بفاتا (Bafata)
ءَ ودی بوتگ۔ آ وھد ءَ گنی بساؤ پرتگیز گِنی گشگ بوتگ۔ کبرال ءِ پت ءُ مات ھردو
کیپ وردے ءِ جامنند بوتگ انت۔ کیبرال ءِ پت جوینال کیبرال زمیندارے بوتگ ءُ کیبرال
ءِ مات ایوا ایورا یک دکاندارے ءُ ھوٹل ءَ کار کنوکے بوتگ۔ کیبرال ءِ امر کہ 5 سال
بیت گڑا آئی مات ءُ پِت یک دومی ءَ یلہ کن انت ءُ کیبرال ءِ ذمہ واری ءَ کیبرال ءِ
مات وتی سر ءَ زور ایت۔ کیبرال 12 سال ءِ بوھگ ءَ پیسر وتی لوگ ءَ ونتگ پدا رند ءَ
لیسیو سکنڈری اسکول ءَ شتگ ءُ وتی سکینڈری وانگ ئِے پیلو کتگ۔ 1932 ءَ کیبرال ءِ
کھول کیپ وردے ءَ رؤت ءُ ھود ءَ کیبرال نیشنل پرنٹنگ آفس ءَ کار کنت۔ 1944 ءَ
کیبرال وتی ھائی اسکول ءِ وانگ ءَ سرجم کنت ءُ 1945 ءَ کیبرال ءَ را پرتگال ھکومت
ءِ نیمگ ءَ چہ اسکالرشپ دئیگ بیت۔
لسبن ءَ
کبیرال ءِ رانشتی ءُ سْیاسی سپر:
نومبر 1945 ءَ کیبرال ٹکنیکل یونیورسٹی آف
لسبن ءَ ھائیر انسٹیٹیوٹ آف اگرونومی ءَ وانگ بندات کنت۔ ھمے وھد ءَ کہ کیبرال
پرتگال ءَ رؤت، اِے وھد ءَ پرتگال ءَ اسٹاڈو نوو (Estado
Novo) ءِ ھکومتی بیت کہ یک فاشسٹ ھکومتے بیت ءُ
ایشی ءِ ھلاپ ءَ پرتگال ءَ جنز جنزگ ءَ بنت۔
پرتگال ءِ تہ ءَ افریقہ ءِ نودربرانی کچ
باز بیت کہ ھود ءِ سیاسی چِست ءُ ایراں گوں ھوار بنت۔آیانی تہ ءَ انگولا ءِ مزن
نامیں لیڈر اگستینو نیتو، ماریو پینتو ءُ موزامبک ءِ مارسلینو سنتوز ھوار بنت پدا
کیبرال ءِ گوں ایشاں گند ءُ نند بیت۔ کیبرال مزن شاہ دربرجاہ ءَ کمو وھد گوْازینگ ءَ پد، یک جْوانیں
نودربرے ءِ نام ءَ زانگ بیت ءُ یک شرّیں ازتے ءِ واھند بیت۔ کیبرال ءِ استادانی تہ
ءَ لھتیں کیبرال ءَ را گشیت کہ مئے زھگاں بوانیں۔
انتونیو تھومس وتی انٹرویو ءِ تہ ءَ گش ایت
کہ کیبرال ءِ راجکاری زانت ءُ سنچ چہ وتی ایندگہ سنگتاں کمتر بوتگ بلے کیبرال ءِ
تہ ءَ وانگ ءُ دربرگ ءِ بودناکی بوتگ پمیشکا آئی ءَ زوت سیاست دربرتگ۔ پیٹر مِنڈی
وتی کتاب ءِ تہ ءَ نبشتہ کنت کہ کیبرال ءِ تہ ءَ اِنچُکیں سیاسی سنچے ءِ آیگ ءِ
مستریں سَوب آئی درنسابی وانگ ءُ سیاسی چست ءُ ایرانی تہ ءَ بھر زورگ بوتگ۔1
ماریا ھیلینہ(کیبرال ءِ جنین) گشیت کہ
کیبرال ءَ نا تھنا فاشزم ءِ ھلاپ ءَ جنزینتگیں باوستانی تہ ءَ بھر زرتگ بلکیں ھمے
دیوانانی جنزینگ وتی گوپگاں زرتگ۔
اسٹاڈو نوو ءِ ھکومت ءِ ھلاپ ءَ ھمے کہ جنز
جنزگ ءَ بنت، ھمیشانی تہ ءَ یکے موومنٹ آف ڈیموکریٹک یونٹی(MUD)
بیت۔ MUD
ءِ تہ ءَ ورناھانی یک سیکشنے بیت کہ آئی ءَ MUDj
گش انت۔ کیبرال MUDj
ءِ باسکے بیت۔ کیبرال Casa dos eatudantes do imperso(CEI)
ءِ ھم باسکے بیت ءُ پدا رند ءَ ذمہ وارے جوڑ بیت۔پرتگال ءِ ھرچی کہ نودربر بوتگ
انت، CEI
ھمایانی یک مچی یے بوتگ، ھود ءَ گپ ءُ تران بوتگ۔اے سیاسی چست ءُ ایرانی نیام ءَ
بازیں نودربرے چہ پرتگال ءِ پولیس ءِ نیمگ ءَ دزگیر کنگ بوتگ بلے سیاسی کار برجم
بوتگ انت۔ پیٹر منڈی گشیت کہ اے ہراسمنٹ ءُ repressive
جاورھالاں کیبرال گیشتر مھکم کتگ ۔
2 کیبرال وت ھمے
جاورھالانی سر ءَ نبشتہ کنت کہ ”من زندگی ءَ شوکیں رنگے ءَ گْوازیناں ءُ ایشی ءِ
ھما تجربگانی رندگیری ءَ کناں کہ آیاں من ءَ یک راھے داتگ، یک انچیں زندگی یے کہ
اچ من ھرچی زاتی کربانی بہ لوٹ ایت ءُ ایشی ءَ ابید ھم من آئی ءِ رندگیری ءَ کت بہ
کناں۔“
کیبرال ءِ وتی ھمتبک ءُ استادانی کَرّ ءَ
ازتے بوھگ ءَ ابید ھم آ بازیں رند ءَ نسل پرستی ءِ دیمپان بوتگ۔ ماریہ ھیلینہ گشیت
کہ "من ءَ باز رند ءَ بازیں مردماں تھنا اے واست ءَ شگان جتگ کہ من یک سیاھیں
مردمے ءَ گوں نندگ ءُ پادائیگ ءَ آں۔ وھدے کیبرال ماریا ھیلینہ ءِ میتگ ءَ رؤت گڑا
ماریا ءِ لوگ ءِ مردم گوں کیبرال ءَ شوکیں رنگے ءَ گپ نہ کن انت ءُ ھیلینہ ءِ میتگ
ءِ گوْنڈو کیبرال ءِ پشت ءَ کپ انت کہ باریں ایشی ءَ دست جن انت، اے چونیں مردمے بلے کیبرال گوں وت ءَ ءُ گوں وتی راج ءُ نسل
ءَ مھکم بوتگ ءُ وتی وت بیسہی (Self-Confidence)
ئِے ھلاس نہ کتگ۔ کیبرال اے نسل پرستی ءَ بے زانتی ءُ جاھلی یے گشیت۔
02
دسمبر 1951 ءَ کیبرال ءِ سور ماں لسبن ءَ گوں ماریا ھیلینہ ءَ بیت۔ جون 1952 ءَ
کیبرال سے سال ءِ ٹھیکہ (contract)
ءَ دزنام کنت ءُ 20 ستمبر ءَ واتر گنی بساؤ ءَ رؤت۔
کیبرال ءِ گنی
بساؤ ءَ واتّری:
کیبرال کہ اے رندی واتر گنی بساؤ ءَ کیت،
اے وھد ءَ نا کیبرال ھما کیبرال بیت کہ پیسر ءَ بوتگ ءُ نا کہ گنی بساؤ ھما بیت کہ
کیبرال ءِ رؤگ ءَ پیش بوتگ۔ کیبرال ءِ جاورھالانی چارگ ءِ وڑ ءُ پیم مٹ بوتگ ءُ
گنی بساؤ ءَ زوراک ءِ زلم ءُ زوراکی۔ اے انچیں وھدے بیت کہ پرتگال اے دمکاں ھر
وڑیں کسان ءُ مزنیں جنز ءَ چست بوھگ ءَ پیسر ھلاس کنت۔
کیبرال وتی گنی بساؤ ءَ سر بوھگ ءَ پد،
دومی روچ ءَ وتی ڈیوٹی ءَ بندات کنت۔ کیبرال ءِ ڈیوٹی کرانجا ءَ Pessubu Agricultural Experiemental Station
ءَ بیت۔ کیبرال گنی بساؤ ءِ اولی اگرونومسٹ بیت۔ نومبر 1952 ءَ کیبرال ءِ جنین
ماریا ھیلینہ ھم گنی بساؤ ءَ کیت، دوئیں وتی ڈیوٹی ءَ یکجاہ دے انت۔ کرانجا ءَ
کیبرال ءِ لوگ انچیں لوگے بیت کہ ھود ءَ مدام سیاسی گپ ءُ تران بیت۔ کیبرال وتی
ھمکاراں گوں سیاست، راجدوستی ءُ دگہ سرھالانی سر ءَ گپ ءُ تران کنت ءُ وتی ھمکاراں
ھمدا وتی لوگ ءَ ورگ دنت۔ کیبرال میزان میزان ءَ گنی بساؤ ءِ راجدوستاں گوں وتی
سیادی ءَ بندات کنت۔ بندات ءَ رافیل، فرنانڈونوسٹر ءُ دگہ بازیں راجدوستاں گوں نند
ءُ نیاد کنت۔ کیبرال ءِ گوں گنی ءِ راجدوستاں نزّیک بوھگ سوفیا پومبا گویرا ءِ
سَوب ءَ بیت۔ سوفیا گنی بساؤ ءِ راجدوستانی پجّار ءَ گوں کیبرال ءَ کنت کہ آ پد ءَ
گنی بساؤ ءِ جھد ءَ کیبرال ءِ ھمگام بنت۔ سوفیا گویرا اسل ءَ پرتگال ءِ یک
انٹی-فاشٹتیں جنین آدمے بیت۔ آ گنی بساؤ ءَ ھائی اسکول ءَ وانینگ ءَ بیت۔
ایگریکلچرل
سروے:
اے تیوگیں چست ءُ ایرانی نیام ءَ کیبرال کم
کم ءَ مردماں گوں نزّیکی کنت بلے اے کم کم ءِ نزیکی ءِ تہ ءَ تپاوت ھما وھد ءَ کیت
کہ کیبرال اگست 1953 ءَ گورنر ڈیگوالوم نیمگ ءَ چہ agricultural census survey ءِ
ڈائریکٹر گچین کنگ بیت۔ اے agricultural سروے تھنا گنی بساؤ ءَ نہ بیت بلکیں تیوگیں
پرتگال ءِ کالونیانی تہ ءَ بیت۔ اے سروے ءَ کیبرال ءَ اے موہ رس ایت کہ آ افریقہ
ءَ شوکتر چار ات بہ کنت ءُ سرپد بوت بہ کنت۔ اے مردم شماری ءِ سروے 22 ستمبر 1953
ءَ بندات بیت ءُ اپریل 1954 ءَ ھلاس بیت۔ اے سروے ءِ نیام ءَ کیبرال 60,000
کلومیٹر سفر کنت ءُ 41 ڈسٹرکٹ ءَ رؤت3۔
اے سروے ءِ تہ ءَ کیبرال افریقہ ءِ جیوگرافی ءَ شوکیں رنگے ءَ سرپد بیت ءُ گوں
افریقہ ءِ مردماں نزّیکی کنت، مردماں گوں سیاسی دیوان،افریقہ ءِ بابت ءَ ھال دئیگ
ءُ راجدوستی لیکہ ءِ سر ءَ گپ کنگ، کیبرال ءِ زند ءِ گوْازینگ ءِ وڑ ءُ پیمے بیت۔
سیاسی گپ ءُ تراناں ابید کیبرال مردمانی یکجاہ کنگ ءِ ھاتر ءَ گْوازی (sport) ءُ سھیل ءُ سواد (recreation) ءِ یک کلبے جوڑ کنگ
ءِ جھد ءَ کنت بلے زورگیریں پرتگال ایشی ءَ کبول نہ کنت ءُ پرتگال ءِ پولیس ءَ
نیمگ ءَ چہ کیبرال ءِ سر ءَ اے الزام جنّگ بیت کہ کیبرال اے ھند ءِ جامننداں
پرتگال ءِ ھلاپ کنگ ءِ واست ءَ جھد کنگ ءَ انت۔
درانڈیھی
:
8 مارچ 1955 ءَ کیبرال
ملیریا ءِ نادْراھی ءِ سَوب ءَ گوں وتی جنین ءُ دو سالی جنک(ایوا ماریا) ءَ لسبن
پرتگال ءَ رؤت۔ رؤگ ءَ پیسر کیبرال ءَ گورنر ڈیگو الوم وتی کِرّ ءَ لوٹائین ایت ءُ
بیھار (وارن) دنت کہ وتی سیاسی ءُ ایندگہ چست ءُ ایراں ھلاس بہ کن۔ لسبن ءَ رؤگ ءَ
پد، 7 ستمبر 1955 ءَکیبرال overseas ministry
ءَ گوں کنٹریکٹ ھم ھلاس بیت ءُ کیبرال ءِ سیاسی چست ءُ ایرانی رپورٹ PIDE ءَ دئیگ بیت چریشی ءَ
کیبرال واتر گنی بساؤ ءَ شت نہ کنت۔
لسبن ءَ آیگ ءَ پد، کیبرال انگولا ءَ وتی
کِشت ءُ کِشاری ءِ کاراں بندات کنت۔ 29 اگست 1955 ءَ کیبرال انگولا ءِ شھر لوانڈا
ءَ رؤت۔ 1955 ءَ بگر تاں 1959 کیبرال انگوالا ءَ بازیں کِشت ءُ کِشاری کمپنیاں گوں
کار کنت ءُ سیاسی کارانی ھاتر ءَ انگولا ءِ راجدوستاں گوں نزّیکی کنت۔ نومبر 1956 ءَ انگولا ءَ راجدوست
کیبرال ءَ ھوار PLUAA
ءَ اڈ دے انت کہ رند ءَ MPLA
ءِ نام ءَ دیم ءَ کیت۔ کیبرال MPLA
ءِ ٹھینوکانی تہ ءَ یکّے بیت۔
ھمے وھد ءَ کہ کیبرال وتی کاراں انگولا ءِ
تہ ءَ کنگ ءَ بیت تہ اے وھد ءَ کیبرال ءِ ھال ءُ اھوال گوں گنی بساؤ ءِ راجدوستاں
بیت۔ کیبرال ءَ پرتگالی استان ءِ نیمگ ءَ اے موکل دئیگ بیت کہ آ سالے یک رندے وتی
کھول ءَ گوں گندوک کت کنت۔ بازیں مردمانی ھما وھد ءَ گشگ بوتگ کہ کیبرال گنی بساؤ
ءَ باز رند ءَ اتکگ۔ کیبرال PAI ءِ جوڑ کنگ ءِ وھد ءَ ھم گنی بساؤ ءَ ساڑی بیت۔
PAI(African Independence Party) کہ رند ءَ
PAIGC ءِ تہ ءَ مٹ بیت، گنی بساؤ ءِ آجوئی ءِ
واست ءَ جھد کنوکیں پارٹی یے بیت۔ بندات ءَ کیبرال پاٹی ءِ سکریٹری جنرل ءُ
باربوسا (Barbosa) پریذیڈنٹ
گچین کنگ بیت۔
اے نیام ءَ افریقہ ءِ تہ ئِے کلیں
anti-colonial جنز مھکمتر بوھاں بنت، ءُ جنز ءِ گیش مھکم
ءُ ھوربست کنگ ءِ واست ءَ میان استمانی کانفرنس بنت۔ کیبرال ھم گنی بساؤ ءِ جھد ءَ
مھکم کنگ ءِ واست ءَ افریقہ ءِ آجوئی لوٹوکیں رہشوناں گوں گِند ءُ نند کنت ءُ
آجوئی ءِ جنز ءَ را یک نوکیں راھے دئیگ ءِ جھد ءَ کنت۔
نومبر 1957 ءَ کیبرال پیرس ءَ رؤت، ھود ءَ
ڈی انیڈراڈ، ڈی سنتوز ءُ ڈی کروز ءِ ھمراہی ءَ
MLNCP ءَ
اڈ دنت۔ 1958 ءَ MLNCPءُ
MDCP یکجاہ بنت ءُ
MAC جوڑ بیت۔
MAC ءِ سے سیکشن بنت، لسبن سیکشن ءِ زمہ واری
کیبرال ءُ نیٹو ءَ گون بنت۔ MAC افریقہ ءِ مھکمیں راجدوستاں گوں وتی سیادی ءَ جوڑ کنت، اے
راجدوستانی تہ ءَ ایمی سیزر، فرانز فینن، اھمد سیکوتورے ءُ کوامے نکرومہ ھوار بنت۔
1958 ءِ آل افریقن پیپلز کانفرنس ءَ کیبرال گوں
MAC ءِ دگہ باسکاں ھوار بھر زور ایت۔ اے
کانفرنس ءِ تہ ءَ کیبرال زور دنت کہ افریقہ ءِ اے دگہ ملک مئے جنز ءَ کمک بہ کن
انت۔ کوامے نکرومہ کیبرال ءِ اے گپ ءَ منّ ایت ءُ کمک کنگ ءَ رازی بیت۔
پجیگویتی
کُشتار (pidjiguiti
massacre)
کیبرال ءُ
PAIGC اے وھد ءَ ایمنیں وڑ ءُ پیمے ءَ وتی جنز ءَ
کنگ ءَ بنت، ایشانی جھد بیت کہ مارا ایمنیں وڑ ءُ پیمے ءَ مئے آجوئی بہ رس ایت بلے
پرتگیز استان ءِ روشت ایشانی دیم ءَ اے گپ ءَ پدر کنت کہ ابید جنگ ءَ آجوئی گرگ نہ
بیت۔ 3 اگست 1959 ءَ پجیگیوئتی ءِ پوریاگِر وتی پگّار ءِ گیش کنگ ءِ ھاتر ءَ استان ءِ ھلاپ ءَ
زھرشانی کن انت بلے پرتگیزی استان ایشانی سرا اُرش کنت ءُ 50 مردم بیران ءُ 100
ٹپی کنت۔ اے ارش ءَ پد، PAIءِ
لیڈرشپ اے گپ ءَ سرپد بیت کہ گنی بساؤ ءِ آجوئی
non-violent وڑ ءُ پیم ءَ گرگ نہ بیت، پہ آجوئی ءَ
الّمی انت کہ جنگ بہ کنیں۔ ھمے درگت ءَ کیبرال
PAI ءِ لیڈرشپ ءَ گوں نند ءُ نیاد کنت ءُ ھمے
نند ءُ نیاد ءَ کیبرال ءَ ھوار تیوگیں لیڈرشپ اے سوگند ءَ وارت کہ ما اے چُکچینی
ءِ بیر ءَ گریں۔ "ما بے تواری ءَ سوگند وریں کہ ما وتی شہیدانی بیراں
گِریں،کہ مئے ملک ءِ آجوئی ءِ اولی دیمھونی اِنت"۔
1960 کیبرال واتر پیرس ءَ رؤت، پیرس ءَ کیبرال ءِ کھول ھم کئیت، کمیں وھد ءَ ھمود ءَ بوھگ ءَ پد، کیبرال اے گپ ءَ سرپد بیت کہ پیرس ءَ من سلامت بوت نہ کناں ءُ ھر ھما ملک ءَ سلامت بوت نہ کناں کہ آ NATO ءِ بھرے، کیبرال اے گپ ءَ ھم سرپد بیت کہ پرتگیزی استان آئی ءِ پٹ ءُ پول ءَ کنگ ءَ انت۔ اے چست ءُ ایرانی نیام ءَ کیبرال پرتگال ءِ تہ ءَ نامگپتیں ناشرکارانی (most wanted) تہ ءَ ھوار بیت، پمیشکا کیبرال وتی کھول ءَ لسبن ءَ دیم دنت ءُ وت تنیسیہ ءِ نیمگ ءَ رؤت۔
تُنیسیہ (Tunisia)
ءَ آل افریقن پیپلز کانفرنس ءَ ھوار بیت۔ اے کانفرنس ءَ کیبرال گشیت کہ pan-africanism ءُ افریقہ ءِ آجوئی،
ابید افریقہ ءِ آزاتیں ملکانی کمک ءَ ھچ مانا ءُ متلب نداریت۔ تُنیسیہ ءِ کانفرنس
ءَ پد، کیبرال ءُ کیبرال ءِ ھمبراہ African Revolutionary Front For The
National Independence Of The Portugese Colonies
(FRAIN) ءَ جوڑ کن انت۔ FRAIN ءِ جوڑ کنگ ءِ مول ءُ
مراد درستیں افریقہ ءِ جنز ءُ گلانی یکجاہ کنگ بیت، FRAIN
تیوگیں افریقہ ءِ جنز ءُ گلانی یک سَنّتے (الائنس) بیت کہ پرتگال ءِ ھلاپ ءَ جھد
کنگ ءَ بنت۔
کیبرال
تُنیسیہ ءَ چہ پد، لندن ءَ رؤت، لندن اے وھد ءَ anti-colonial
مردمانی گڑھ بیت، بازیں ملکانی مردم لندن ءِ باھوٹ بنت۔ کیبرال ءِ لندن ءَ آئیگ ءِ
مول ءُ مراد ھمے بیت کہ پرتگیز استان ءِ ھکّیں دروشم ءُ راستی ءَ دگنیا ءَ ھال
بدنت کہ پرتگیز استان ءَ افریقہ ءِ مردمانی آجوئی چوں پچ گپتگ ءُ چُکچینی ءَ کنگ
ءَ انت۔ کیبرال facts about portugal's african colonies"
ءِ نام ءَ یک کتابکے چھاپ کنت۔ اے کتابک ءِ شونگال ءَ باسل ڈیوڈسن (Basil
Davidson) کہ انگلینڈ ءِ یک ترقی
پسندیں جرنلسٹے بیت، نبشتہ کنت۔ کیبرال اے کتابک ءَ abel
djassi ءِ نام ءَ چھاپ کنت پمیشکا باز جاہ ءَ
کیبرال ءِ نام ءَ گوں abel djassi
ءَ ھم اش کنگ بیت۔
5 مئی 1960 ءَ کیبرال
ڈکّر سینیگال ءَ رؤت۔ سینیگال اے وھد ءَ نوک آجو بیت ءُ کیبرال ءِ جھد بیت کہ وتی
سیادی ءَ گوں سینیگال ءَ شر بہ کنت۔ کیبرال ءِ نوں درستیں زور جنگ ءِ سر ءَ بیت
پرچاکہ آ اے گپ ءَ سرپد بیت کہ پرتگال نا کہ گپ ءَ گوں مارا آجوئی دنت ءُ نئے کہ
گپ کنگ لوٹ ایت، ھمے سَوب ءَ کیبرال ڈکّر ءَ چہ گنی ریپبلک ءَ رؤت ءُ ھود ءَ PAIGC ءِ بُنلاد (base) ءَ جوڑ کنت۔ گنی
ریپبلک ءِ تہ ءَ PAIGC
ءِ ھلاپ بازیں مردم بیت، بازیں ھمے گش انت کہ کیپ وردے ءِ مردم مدام گوں سرکار ءَ
گون بوتگ انت ءُ PAIGC
ءِ گیشتر لیڈرشپ کیپ وردے ءِ انت بلے کیبرال اے درستیں جیڑاہاں گیشّینیت ءُ گنی
ریپبلک ءِ تہ ءَ وتی موبائزنگ تُکشام (کمپئن) ءَ بندات کنت۔ گوناکری(گنی ریپبلک ءِ
بندر) ءَ کیبرال ءِ لوگ یک اسکول ءِ تہ ءَ مٹ بیت، ھود ءَ کیبرال گریبیں نودربراں
وانین ایت ءُ پارٹی ءِ ورناھاں سیاست، راجدوستی، ءُ جیوگرافی وانین ایت۔
1962ءَ کیبرال ءَ دومی
جنکیں چُکے بیت بلے 1966 ءَ ماریا ھیلینہ کیبرال ءَ سون ءَ دنت۔ 1966 ءِ گڑسر ءَ
کیبرال اینا ماریا ءَ گوں سور کنت۔ اینا ماریا پرتگیز گنی ءِ یک جنکے بیت ءُ PAIGC ءِ یک باسکے ھم۔
کیبرال ءَ ماریا ءَ گوں 1969 ءَ یک جنکے بیت،کیبرال آئی ءِ نام ءَ N'Dira abel ایر کنت۔4
گوناکری ءَ کیبرال home
of fighter ءَ
جوڑ کنت، HOF
ءِ تہ ءَ پارٹی ءِ ورنایانی راجکاری ءُ جنگی ھیلکاری بیت ءُ پدا پہ مردمانی سرپد
کنگ ءَ دیم دئیگ بنت۔ اے ورنا کوچگ پہ کوچگ رو انت ءُ مردماں جُست کن انت ءُ آیاں
ھال دینت کہ ما ءُ شما چوں ایردست کنگ بوتگ ایں ءُ ایردستی ءِ سانکلانی سندگ ءِ
ھاتر ءَ جھد المی انت۔ اے سرپد کنوک مردماں انچیں جُست کن انت کہ مردم جیڑگ ءَ
لاچار بنت، انچو کہ تو زندان ءَ پرچا بند کنگ بوتگ ئے؟، تئی لوگ ءَ ورگ پرچا
نیست؟، تئی زھگ پرچا rape
کنگ بوتگ؟ کے کتگ، پرچا کتگ ئِے؟ 5
کیبرال ءِ اے تُکشام (کمپئین) یک مزنیں
کساسے ءَ سوبمند بیت۔ اے سوبمندی ءَ ابید بازیں ھند ءُ دمگاں، ھود ءِ میر ءُ نواب
گوں پرتگیزی استان ءَ یک بنت ءُ ورناہانی دزگیر کنگ ءَ سرکار ءَ کمک کن انت ءُ
چریشی ءَ بازیں ورنا گرگ ءُ کُشگ بیت۔
کیبرال وتی تُکشام ءِ ورنایاں گشیت کہ”
مدام یات بہ کن اِت کہ لس مہلوک پہ لیکہانی ھاتر ءَ جنگ نہ کنت،لس مہلوک پمیشکا
جنگ کنت کہ آ ایمن ءُ وش ھالیں زندے گوازینت بہ کنت ءُ وتی زھگاں یک شوکیں بانداتے دات بہ کنت۔"6 کیبرال چہ اے ایندگہ افریقہ ءِ استان ءُ
سوشلسٹ استاناں کمک زورگ ءَ سوبمند بیت۔ فروری 1961 ءَ کیبرال وتی 10 جنگولیں ورنا
چین ءَ دیم دنت ءُ سویت یونین، گانا، مروکو، الجیریا ھم PAIGC
ءِ کمک ءَ رازی بنت۔ گنی ریپبلک PAIGC
ءَ جاہ دنت کہ ھود ءَ PAIGC
وتی ھیلجاہ (training center)
ءَ جوڑ کنت ءُ وتی ورناہانی پوجی ءُ راجکاری (سیاسی) ھیلکاری ءَ کنت۔
سلھبنیدیں جھد
ءِ بندات:
3 اگست 1961 ءَ
پجیگویتی کُشتار (pidjiguiti massacre)
ءِ دومی سالگشت ءَ کیبرال اے جار ءَ جنت کہ” اگاں ما سلاہ چست کن انت یا نا بلے
زورگیر مدام سلاہبند انت پمشکہ مارا ھم سلاہ چست کنگی انت ءُ پہ آجوئی ءَ سلھبندیں
جھد کنگی انت“۔ کیبرال کہ اے سلھبندیں جھد ءِ نام ءَ گرگ ءَ اِنت، اِے سلھبندیں
جھد گچینی voilence
اِنت۔ کیبرال اے گپ ءِ سر ءَ زور دنت کہ مارا لس پرتگالی مردم جنّگی ءُ کشّگی نہ
انت، مئے جنگ گوں پرتگالی زورگیر ءَ انت پمیشکا مئے نشانگ پرتگیز گنی ءِ سرکار ءَ
ھوار ھر ھما مردم بنت کہ گوں سرکار ءَ نزیک انت۔ کیبرال اے گپ ءَ ھم زور دنت کہ ما
سُہل ءُ تران (negotiation)
ءَ مدام ساڑی ایں، بلے سُہل ءُ تران ءِ مول ءُ مراد مئے ڈیھ ءِ آجوئی انت۔
23 جنوری 1963 ءَ PAIGC ءِ بیست چیر جنگول Tite ءَ پرتگالی پوجی
بُنجلے ءِ سر ءَ وتی اولی ارش ءَ کن انت۔ اے ارش پہ پرتگیزی استان ءَ یک ھبکّہی
یے(surprise)
بیت پرچاکہ پرتگیزی استان ءَ بِھ نہ جیڑاتگ کہ PAIGC
اے ھند ءَ اُرش کنت۔ اے بنداتی ارش ءَ بگر تاں 19 جولائی 1963 بزانکہ 6 ماہ ءَ
رند، پرتگال ءِ ڈیفنس منسٹر اے جار ءَ جنت کہ پرتگالی استان ءِ 15 درسد ھند ءُ
جاگہ PAIGC
ءَ دستیگ کتگ انت۔ کیبرال چش کہ یک اگرونومسٹے بوتگ پمیشکا آئی ءَ را جاگہانی بابت
ءَ سرپدی بوتگ کہ گوریلا جنگ کجا کنگی انت ءُ کجا کنگی نہ اِنت یا گوریلا جنگ ءِ
انچیں جاہ اِش گچین کتگ کہ تاوان کم بہ بیت۔ پرتگالی استان ءَ باز رند ءَ ھمے ھند
ءُ جاگہانی واتر گِرگ ءِ جھد کتگ بلے سوبمند نہ بوتگ۔ کیبرال ءِ چیر جنگ ءِ ھُنر
ءُ بودَشْت افریقہ ءِ تہ ءَ آجوئی ءِ جنزیتگیں جنزانی تہ ءَ منّتگیں ٹکنیک زانگ
بنت۔
جنگ ءِ بازیں وھد ءَ پد پارٹی ءِ تہ ءَ
بازیں ورنا پارٹی راھبند (ڈسپلین) ءِ ھلاپ ءَ کار کنگ بندات کن انت، انچوش کہ کوچگ
ءِ نندوکیں زالانی سر ءَ ارش کنگ، میتگانی تہ ءَ دزّی کنگ یا وتی پوزیشن ءَ را رد
کارمرز کنگ۔ وھدے کہ کیبرال ءَ اے ھال سر بیت گڑا کیبرال پارٹی ءِ راھبند ءَ واتر
ھما جاہ ءَ آرگ ءِ ھاتر ءَ 13 ءَ بگر دانکہ 17 مارچ 1964 ءَ Cassaca
کانفرنس ءَ اڈ دنت، اے کانفرنس ءَ ھما ورنا کہ میاریگ بنت، آ دزگیر کنگ بنت۔ اے
کانفرنس ءَ پد، 7 مردمی وار کونسل جوڑ کنگ بیت۔ اے کونسل ءِ کار ھمیش بنت کہ جنگ
ءِ تہ ءَ سیاسی کاراں بہ چار ایت۔
کیبرال ءَ وتی ڈیھ ءِ آجوئی ءِ جنگ ءِ تہ
ءَ جنین آدمانی ارزشت زانتگ ءُ جنینانی بھر زورگ ءُ کار کنگ ءِ ھاتر ءَ PAIGC ءِ جنین آدمانی ونگ (UDEMU)
The Women Democratic Union جوڑ کتگ۔ اے جنگ ءَ
جنین آدماں سپائیگ، نرس، استاد ءُ نوکیں ورناہانی گچین کنوک ءِ جھت ءَ کار کتگ۔
جنین آدم کوچگانی کمیٹی ءِ ھم بھر بوتگ
انت۔ اے کمیٹیاں کوچگانی تہ ءِ کار چارتگ ءُ سمبھال اتگ انت۔ ھما جاہ کہ ھود ءَ PAICG ءِ دزرس بوتگ، ھود ءَ نادراہجاہ، وانگجاہ ءُ
مردمانی ھامدگس جوڑ کنگ بوتگ ءُ جنین آدماں ھم وتی کار ھمودا کتگ انت۔ جھد ءِ تہ ءَ تْرندی آرگ ءِ واست
ءَ کیبرال وتی ورناہاں بازیں ملکاں پہ جنگی ھیلکاری ءَ دیم دنت، اے ملکانی تہ ءَ
سویت یونین، چائنا، ہنگری الجیریا، گانا ءُ کیوبا ھوار انت۔
جنوری 1966 ءَ کیبرال Tricontinental conference of peoples of Asia, Africa and latin
America ءَ بھر زور ایت ءُ ھود ءَ وتی نبشتانک weapons of theory ءَ پیش کنت چریشی ءَ
کاسترو کیبرال ءَ چہ اثرمَنْد بیت ءُ گیش کمک کنگ ءَ زرامند بیت۔ کاسترو کیوبا ءِ
ڈاکٹراں، انٹیلیجنس آفیسراں ءُ سپائیگاں پرتگالی گنی ءَ دیم دنت۔ اے درستیں مدت ءُ
کمکاں پد PAIGC
وتی جنگ ءِ تہ ءَ گیشتر تْرندی کار ایت۔ اے اُرشانی تْرندی ھمے وڑ ءَ تیز بنت کہ
فروری 1968 ءَ PAIGC
ءِ ورنا پرتگال ءِ AIR BASE
ءِ سر ءَ اُرش کن انت۔
جرنل
اسپائینولا ءِ پروپیگنڑہ ءُ کیبرال:
اے جنگ ءِ نیام ءَ تپاوت ھما وھد ءَ کئیت
کہ جنرل انٹونیو اسپائینولا پرتگال ءِ گورنر گچین کنگ بیت۔ اسپائینولا ءِ گشگ بیت
کہ کہ گنی بساؤ ءِ جنگ یک تبزانتی (psychological)
جنگے پمیشکا اے جنگ تھنا گوں persuation
ءَ کٹّگ بیت۔ اسپائینولا یک نوکیں tactic ءِ launch کنت۔ اے تکنیک ءِ نام
شرتریں گنی (better guinnea)
ایر کنگ بیت۔ اسپائینولا زانت کہ بازیں مردمے پرتگالی استان ءِ ھلاپ ءَ ھمے واست
ءَ جنگ ءَ انت کہ آیانی سر ءَ زلم بوتگ ءُ آیانی بُنکی لوٹ پیلو کنگ نہ بوتگ انت۔
اسپائینولا گنی بساؤ ءِ تہ ءَ وانگجاہ جوڑ کنت، نادراہجاہ جوڑ کنت ءُ مردمانی
بُنکی لوٹانی پیلو کنگ ءَ بندات کنت۔ اسپائینولا گنی بساؤ ءِ بازیں بندیگیں مردماں
آجو کنت ءُ آیاں گشیت کہ شما پہ پرتگال ءَ کار بکن اِت۔ اے بندیگانی تہ ءَ PAIGC ءِ کماش رفیل بربوسا
ھم ھوار بیت ءُ پرتگیز استان ءِ واست ءَ کار کنگ ءَ رازی بیت۔ اسپائینولا ءِ اے
تکنیک داں مزنیں کچّے ءَ سوبمند بیت۔
کیبرال اے پروپیگنڈہ ءِ کاؤنٹر کنگ ءِ واست ءَ پرتگیزی، فرنچ ءُ افریقہ ءِ زباناں ریڈیو broadcasting کنت۔ کیبرال وتی مھلوک ءَ سرپد کنت کہ پرتگیز استان ءِ اے تکنیک PAIGC ءِ کاؤنٹر کنگ ءَ ابید دگہ ھچے نہ انت ءُ مردماں آجوئی ءِ راہ ءَ چہ دور کنگ انت۔ پرتگیز استان ھما انت زوراک انت بلے پہ گنی ءِ مھلوک ءَ ھچّی نہ کتگ ئِے بلے ھمے کہ گنی بساؤ ءِ مھلوک ءَ اے جھد بندات کتگ، پرتگال نوں وانگجاہ، نادراہجاہ ءُ بُنکی لوٹاں دئیگ ءَ انت۔ ریڈیو بروڈکاسٹنک ءَ پد اسپائینولا ءِ پروپیگنڈہ ءَ پدر بیت ءُ پرتگال ءِ ایشی ءَ پد سُہل ءُ تران ءِ سرا زور دنت۔ 20 اپریل 1970 ءَ وھدے اسپائینولا وتی سپائیگاں PAIGC ءَ گوں سُہل ءُ تران ءَ دیم دنت گڑا اے سُہل ءُ ترانی ٹیم تیوگ ءَ جنّگ بیت۔ پیٹر منڈی وتی کتاب ءِ تہ ءَ نبشتہ کنت کہ اے گپ پدر نہ انت کہ کیبرال ءَ اے اُرش ءِ پرمان (order) داتگ انت یا نا۔
آپریشن گرین
سی:
22 ستمبر 1970 ءَ
اسپائینولا آپریشن گرین سی ءَ بندات کنت۔ اے کاروائی ءِ مول ءُ مراد کیبرال ءُ
سیکو تورے ءِ جنّگ بیت ءُ یک انچیں ھکومتے ئے آرگ بیت کہ پرتگال ءِ دست ءِ چیر ءَ
بہ بیت ءُ PAIGC
ءَ گوناگری ءُ گنی بساؤ ءَ چہ در بہ کنت ءُ جنگ ھلاس بہ بیت۔ پرتگال ءِ اے ارش ءَ
300 مردم جنّگ بیت، 20 پرتگالی بندیگ آجو کنگ بیت ءُ 7 نیول بوٹ تباہ کنگ بیت بلے
اے کاروائی ءِ بنکی لوٹ پیلو نہ بنت۔ اے اُرش ءَ پد کیبرال یونائیٹڈ نیشن ءِ FACT FINDING مشن ءَ لوٹائینیت کہ
بئیت ءُ بچار ایت کہ پرتگال ءَ گنی بساؤ ءِ مردم چوں لگتمال کتگ انت ءُ آپریشن
گرین سی ءِ سبب ءَ لس مھلوک ءَ گوں چوں زلم بوتگ؟ کیبرال یونائیٹڈ نیشن ءِ DECOLONIZATION مجلس (committee) ءَ ھم دعوت دنت ءُ
اے مجلس 2 اپریل 1972 ءَ کئیت ءُ گنی بساؤ ءِ ھما ھند ءُ جاگہاں چار ایت کہ PIAGC ءِ کنٹرول ءَ بنت ءُ
پدا اے جار ءَ جنت کہ گنی بساؤ ءِ اسلیں جہگیر
PAIGC (representative) انت۔
آپریشن گرین سی اگاں ھورت چمی ءَ چارگ بہ
بیت گڑا اے زانگ بیت کہ اے آپریشن ءِ سرجمیں سیت تھنا PAIGC
ءَ بوتگ، اے سیت ءُ نپانی سَوب ءَ کیبرال ءِ رسانکدر ءِ کارمرز کنگ بیت۔ اے آپریشن
ءَ پد دگنیا ءِ بازیں ملک گوناکری ءُ PAIGC
ءِ ھاتر ءَ کمک دیم دے انت۔
کیبرال ءِ
کوش:
کیبرال ءِ جھد اینکس ھوربست بیت کہ پرتگال
ءِ ھمک اُرش ءُ زرتگیں گام سوبمند نہ بنت۔ پرتگیز استان اے گپ ءَ سرپد بیت کہ
دانکہ کیبرال زندگ انت اے جھد ءِ کاؤنٹر کنگ گران انت۔ کیبرال چوشکہ پرتگال ءِ تہ
ءَ most wanted
بیت پمیشکا پرتگال نوں زور دنت کہ چوں کیبرال جنّگ بہ بیت۔ پرتگال ءَ پیش ءَ ھم
کیبرال ءِ سر ءَ بازیں اُرشے کتگ بلے سوبمند نہ بوتگ۔
1970 ءَ PIDE یک کاروائی ءِ ھوربندیت،
اے کاروائی ءِ نام ”امیلکار کیبرال“ ایر کنگ بیت۔ ھمے وڑ ءَ 1971 ءَ کیبرال ءِ سر
ءِ نیاد 1،000،000 escudos(گنی
ءَ پرتگال ءِ کلدار) ایر کنگ بیت۔7
27
اپریل 1972 ءَ وھدے کہ کیبرال کُشگ بیت، نکرومہ ءِ کوش ءِ بابت ءَ کیبرال گشیت کہ
نکرومہ گُٹ ءِ کینسر ءِ سَوب ءَ نہ مرتگ بلکیں دگا ءِ کینسر ءِ سَوب ءَ مرتگ۔ بلے
کیبرال ءَ اے سما نہ بیت کہ زوت اے دگا ءِ کینسر کیبرال ءَ ھم وتی امبازاں زورگی
انت۔
20
جنوری 1973 ءَ کیبرال وتی زال ءَ گوں پولینڈ ءِ سپارت (embassy)
ءَ چہ وتی لوگ ءَ رؤگ ءَ بیت۔ کیبرال وھدے وتی لوگ ءِ نزیک ءَ سر بیت کہ آئی ءِ
دیم ءَ یک گاڑی یے ئے بتّی روک بنت، اے بتی کیبرال ءِ نیمگ ءَ بنت۔ ھمدا چہ لھتیں
سلھبندیں مردم درکپیت ءُ کیبرال ءَ گوں وت ءَ برگ ءِ کوشست کن انت بلے کیبرال
گہگِیری کنت چریشی ءَ ھمے سلھبندیں مردمانی تہ ءَ یکے کیبرال ءِ دلبند ءَ تیرے
جنت۔ اینا ماریا
گشیت کہ کیبرال ھمے وھد ءَ ھم سلھبندیں مردماناں گشیت کہ ”بیا ات گپ کنیں، ھر پیم
بیت بلے من گپ ءَ رازی آں“ بلے کیبرال ءِ گپانی پسو ءَ آ کیبرال ءِ سرگ ءَ رائفل
ءِ تیرے جن انت8 ءُ کیبرال ھمے جاہ ءَ
ساہ دنت۔
کیبرال ءِ مرگ پہ افریقہ ءَ ابید پیلوئیں
دگنیا ءَ یک اندوھے(tragedy)
بیت، دگنیا ءِ درستیں راج کیبرال کوش ءَ ایر جن انت ءُ PAIGC
ءِ کمک ءَ گیشتر رازی بنت۔ پرتگال کیبرال ءِ مرگ ءِ سر ءَ ھم پروپیگنڈہ کنت بلے
پرتگال ءِ اسلیں دروشم نوں دگنیا ءِ دیم ءَ پدّر بیت پمیشکا آئی ءِ پروپیگنڈہ ھم
سوبمند نہ بنت۔
کیبرال ءِ کُشگ ءَ کیبرال ءِ وتی بیسہ
داروکیں مردمانی دست مان بوتگ، کانی (Cani)
کہ کیبرال ءَ آئی ءِ سرا بیسہ بوتگ ءُ پہ پوجی ھیلکاری ءَ دگہ ملکاں دیم دئیگ
بوتگ۔ نبونیا (nabonia)
کہ کیبرال ءِ گاٹ (body guard)
بوتگ ءُ دگہ کیپ وردے ءِ PAIGC
ءِ باسک ھوار بنت۔ ایشانی تہ ءَ گیشتری مردم کیبرال ءِ سافٹ پالیسی ءِ آماچ بوتگ
انت۔ ایشانی تہ ءَ بازیں پرتگال ءِ جیل ءَ بند بوتگ انت پدا اسپائینولا ءَ اے یل
کتگ انت ءُ پہ پرتگیز استان ءِ ھاتر ءَ کار ءَ رازی کتگ انت۔ کیبرال وت گشیت کہ ”
اے ھمے گریبی انت افریقہ ءِ مردماں مجبور کنت کہ آ پہ استان ءَ کار بہ کن انت۔
کارمین (Carmen)
گشیت کہ ”کیبرال ءِ کوش ءِ ھوربستی اسپائینولا ءَ کتگ ءُ کیبرال پمیشکا جنّگ بوتگ
کہ آئی ءَ ھرکسی سر ءَ بیسہ بوتگ۔9
کیبرال ءِ مرگ ءَ چہ پد 22 جنوری 1973 ءَ UN ءِ جنرل اسمبلی ءَ کیبرال
ءِ ھاتر ءَ یک منٹے ءِ ھاموشی اختیار کنگ بیت۔ لندن ٹائمز گشیت کہ ”کیبرال نوکیں
افریقہ ءِ چندائیں راھشون ءُ جیڑوکاں ءَ چہ یکّے۔"
ءُ نیویارک ٹائمز ھم نبشتہ کنت کہ ”کیبرال
افریقہ ءِ ھما دراتکگیں (Prominent)
راھشوناں چہ یکّے کہ آئی ءَ افریقہ ءِ تہ ءَ اسپیت پوستیں مردمانی سردستی ءِ ھلاپ
ءَ جھد کتگ۔"
کیبرال ءِ کوش
ءَ پد PAIGC ءُ کیبرال ءِ جھد ءِ
مُزّ:
اکتوبر 1971 ءَ کیبرال سائمن میلی ءَ گوں
وتی انٹرویو ءِ تہ گشیت کہ”اگاں من باندھا جنگ ءَ مرتاں، مئے باج برگ ءِ، مئے
مردمانی ءُ مئے جھد ءِ تہ ءَ ھچ تپاوت نئیت، مئے مردمانی تہ ءَ کیبرال باز انت ءُ
مئے راج وتی جنگول ءَ وت شوھاز ایت ءُ جھد ءَ دیم ءَ بارت۔10
اے کیبرال ءِ جھد ءِ برورد بوتگ کہ PAIGC مردمانی وازمندگ نہ
بوتگ بلے لیکہ ءِ ھساب ءَ الّم جنزیتگ۔ انچوش کہ کیبرال جاھے ءَ گشیت کہ ”یک جھدے ابید لیکہ ءَ ناسرجم انت“۔ کیبرال ءِ مرگ
ءَ پد پرتگالی استان اے جار ءَ جنت کہ”کیبرال جنّگ بوتگ پمشیکا ناشرکار نوں
سِلاھاں چگل بدی انت، اگاں نا 24 کلاک ءِ تہ ءَ درست جنّگ بنت۔ PAIGC ءِ لیڈرشپ پہ دیم ءِ
کارانی ھاتر ءَ نندیت ءُ Aristides Pereira
پارٹی ءِ نوکیں سکریٹری جنرل گچین کنگ بیت۔
24ستمبر 1973 ءَ گنی بساؤ یک آجوئیں ملکے بیت ءُ لوئس کیبرال گنی
بساؤ ءِ صدر گچین کنگ بیت۔ کیبرال ءِ چوشکہ آجوئی ءِ بابت ءَ گُشّگ بوتگ ”پہ آجوئی
ءِ ھاتر ءَ جھد تہنا بیرک ءُ راجی سوتے ءِ گرگ ءِ نام نہ اِنت، آجوئی یک
جتائیں مانایے دار ایت۔ءُ مئے جند ءِ ھالت (کیس) ءَ ایشی ءِ بزانت ایش اِنت کہ ما
افریقہ ءِ مردمانی روزیگی، راجمانی ءُ دود ءُ ربیدگی جاور ھالاں مٹ بہ کنیں۔"
کیبرال ءِ جھد ھم ھمے بوتگ کہ زوراک ءِ ھمک پروپیگنڈہ بے سوب کنگ بہ بیت ءُ گنی
بساؤ سرجم ءَ آجوئیں استانے بہ بیت۔
کیبرال ءِ جھد ءِ سوبمندی اد ءَ چہ زانگ
بیت کہ فروری 1974 ءَ اسپائینولا وتی کتاب Portugal and
the future ءِ تہ ءَ نبشتہ کہ” افریقہ ءِ تہ جنگ ءَ زورانسری ءَ
گوں باج برگ نہ بنت“۔
10 ستمبر 1974 ءَ
پرتگال گنی بساؤ ءَ یک آجوئیں اِستانے منّ ایت ءُ ایشی ءَ پد گنی بساؤ UN ءِ یک باسکے جوڑ بیت۔
5 جولائی 1975 ءَ کیپ وردے ھم یک آجوئیں استانے بیت۔ Pereira
کیپ وردے ءِ صدر ءُ pedro pires
سروزیر گچین کنگ بنت۔ دوئیں ملکانی تہ ءَ PAIGC
ءِ سردستی بیت۔
گنی بساؤ ءُ کیپ وردے ءِ آجوئی کیبرال ءَ
ھوار ھر ھما مردمانی جھدانی برورد بوتگ کہ پہ گنی بساؤ ءُ کیپ وردے ءِ آجوئی ءَ
وتی ساہ ءُ جان اِش ندر کتگ انت ۔ کیبرال ءِ جھد ءُ لیکہ تھنا افریقہ ءِ نا بلکیں
پہ دگنیا ءِ درستیں چیردستیں ءُ لگتمالیں راجاں مانا دار انت ءُ آجوئی ءِ سکین ءَ
دے انت۔
References:
1.Peter Mendy, Amilcar Cabral: A nationalist and Pan-Africanist
revolutionary (2019), p. 71
2.Peter Mendy, Amilcar Cabral: A nationalist and
Pan-Africanist revolutionary (2019), p. 65
3.Peter Mendy, Amilcar Cabral: A nationalist and
Pan-Africanist revolutionary (2019), p. 88.
4.Peter Mendy, Amilcar Cabral: A nationalist and
Pan-Africanist revolutionary (2019), p 113
5.Amilcar Cabral, Revolution in Guinea: An
African people's struggle (1969), p. 128.
6.Amilcar Cabral, Revolution in Guinea: An
African people's struggle (1969), p. 70.
7.Antonio Tomas, Amilcar
Cabral: The Life Of A Reluctant Nationalist (2021), p. 188.
8.Antonio Tomas, Amilcar Cabral: The
Life Of A Reluctant Nationalist (2021), p. 187.
9.Peter Mendy, Amilcar Cabral: A nationalist and
Pan-Africanist revolutionary (2019), p. 179
10.Antonio Tomas, The
Life Of A Reluctant Nationalist (2021), p. 193.
