کتاب۔ سامراج نا مرگ
مصنف۔ فرانز فینن
براہوٸی مٹ وجاچ۔ اختر بلوچ
فرانز فینن نا نوشتہ کروکا دا کتاب ٹی ہمو ہیت و گپ آکو ہرا الجزائر نا آجوئی کن اونا اُلَس(عوام) تینا ڈغار و مخلوق کن دتر تسر او لبریشن فرنٹ تون اوار کوپہ مسر, الجزاٸر نا زالبولاک, پیروکماشاک, چنا و ورناک تینا ڈیہھ نا آجوئی کن ہر بابت اٹ تینا زمہ واری تے پورو کریر او تینا مخلوق کن قربانی تسر۔ ایلو کنڈ آن (فرانسیسی) سامراج تینا ہر چمب, دروہ او تینے سوگو کننگ کن الجزاٸر نا اُلَس آ ظلم کریکہ، اوفتا اُراتیا, بنداغاتیا,شارتیا او اوفتا ڈیہھ آ ہر وڈ ئنا خاخر دسیکہ, سویڈن نا صحافی اس اسے دے ئس فرانسیسی کیمپ آ کاہک تو چُنکو چُنا ئس اندا کیمپ اٹ ساڑی مریک، صحافی سوج کیک تا کہ نا اُست انت خواٸک دافتا بابت اٹ؟ تو چُنا ورندی ایتک کہ اگہ فرانسیسی فوجیک کنا دوٹی بسر تو اوفتے ٹکرٹکر کیوہ۔ ہندن الجزائر نا مجاہدین(لبریشن فرنٹ) تینا آجوئی کن فرانسیسی فوجی تے تون جنگ کرسا ئس، او دشمن نا جاگہ غاتیا جلہو کریرہ۔دا جنگ پین زیات مرسا ئس۔ اوفتے باور ئس کہ تینا غیرت, درد او قومی چاہنگداری کن ننا قسمت ننا خیرخواہ ننے آن بیدس کَس اف ۔
سماج اٹ بندغاتا اوفتا جِند ئنا پوشاک, رسم دوداک او زند ہرا دروشم اٹ مریک او اوفک ہرا وڈنا سوچ تخیرہ او ہرا وڈ اٹ جہان ءِ اُریرہ۔ ہندن پوشاک اسے بھلُّو دود اسے نا بنداوہ ءِ, امَرو ربیدگ ئس مرے اوڑکن اونا جند ئنا پوشاک ئس المی ءِ ۔دُنکہ عرب دود و ربیدگ اٹ سَتْر(پردہ) ساڑی ارے, افریقہ نا مسلمانا ملک تیونس, الجزاٸر, مراکش او لیبیا ٹی سَتْر روایتی ءِ۔
الجزائر اٹ سَتْر ءِ اِیسر کننگ کن علم عمرانیات نا ادیب ایسُر تاکہ مشرق و مغرب نا نیام اٹ فرق ءِ ایسر کیر اوڈے بھلا گڑا سَتْر اس۔ قوضہ گیر سجفے تینے کہ افریقہ آ قوضہ کننگ نا آسان وڈ دادے کہ اوفتا زالبولاتا میار(مقام) ءِ ایسر کین. پدا انجمن (جاگہ) جوڑ کریر او زالبولاتے لالچ تسر۔ سامراج نا خلاف ہراتم آجوئی نا جنگ باز زُوو تُرُند مس ہموتم زالبولاتا کڑدار باز بدل مَرسا ٸَس، ہرا مُست انا رسم و دود نا نشان اس گوَندنگاکہ، او داسہ پوسکنو اسہ انقلابی ڈَول اسینا کُنڈا سر مس، پدا زالبولاک ظلم نا خلاف سگ اٹ جنگ کنِنگ ءِ برجا تخار، اوفتے کن اِرا گڑا المی اسور، اخلاق نا بُڑزی اَو کڑدار نا سوگوی۔ روایتی نیاڑی نا وڈ اٹ زمہ وارآتا خیال ءِ کریرہ سپاہی تیکن مرہم پٹی,دوائی ,کُنِنگ او زند نا ایلو گڑاتے رائی کریرہ یا ایجنٹ نا وڈ اٹ کاریم و جنگ کریرہ او اوفتا کٹور(پرس) آتے ٹی دستی بمب اسر۔انقلابی زالبولاک تینا عظیم انگا مخست کن مغربی رسم او دود آتے دووی کریر۔
حقیقت اٹ او انقلابی تا بشخ اسر ۔ اچ خوف او ہِڑس الّو تا او آجوئی کن قربانی تروک اسر۔ الجزائر نا رکھ اکن انقلابی نیاڑیک تینا سَتْر اے اِلّار او تینا ایلم تیتون کوپہ مسر او تینا ڈغار نا آجوئی کن ضمانت تسر پدا آجوئی نا مزل ءِ ایسر کننگ آن گُڈ ولدا روایتی سَتْر کننگ ءِ برجا تِخار۔
الجزائر اٹ ریڈیو ہراٹی فرنسیسیک تینا پروگرام آتیٹی پروپیگینڈا کریرہ الس نا ریفنگ کن۔ ریڈیو فرانس نا توار اسکہ,الجزاٸر آ قوضہ ئس, مُسٹ میکو جہاں نا ملک آتیا قوضہ ئس,جہی آ الس نا مِلى آ قوضہ ئس, دود و ربیدگ آتیا قوضہ ئس۔الجزاٸر اٹ اول الس ریڈیو آ غور کتو۔ پدا سرپند مسور تو باز غور کریرک تو ریڑیو نا قدر ءِ چائِسور گُڑا ہرکس تینکن ریڑیو النگ ءِ بنا کرے۔ اوکان گُڈ جہی آ بندغاتا دوٹی جوان وڈ اٹ میڈیاں، ریڈیو او اخباراک بسُر۔ الس پو مَس کہ انت مننگ ءِ۔ 1954 آن وختی دا خرابی اس اسکہ، انقلابی آگہی آن پد دا سنگتی ٹی بدل مسک ۔ پدا سامراج پابندی خلکک۔ او فرانسیسی زبان اٹ شینک کریرہ۔ الجزاٸر نا الس فرنسیسی زبان ءِ اِیل کننگ نا بنا ءِ کریر۔ ہندن اسہ کُنڈا توفک ایلو کُنڈا ریڈیو اوفتا اُستٹ آجوٸی نا جذبہ ءِ تالان کریسہ کریر۔
انقلابی آگہی باز ودی مس تو خاہوت اٹ اگہ باوہ مار ءِ تینا برام نا پنت تِسکہ تو مار آ باوہ نا ایت انا اِچ اثر الّو, مار انا مزل و مراد قوضہ گیر ءِ ڈیہھ ان کشنگ آن بیدس اچ اللو۔ ہندن مسِڑ نا خاہوت اٹ اونا برام اونا باوہ نا رضا اٹ مسکہ۔ مسڑ ہراتم شانزدہ سال انا عمر اٹ مروسک تو باوہ اونا برام نا بابت اٹ سوچاکہ، ولے ہراتم آجوئی نا تحریک گیشتر مَس تو مسنک مجاہداتون کوپہ مسر۔ او تینا سَتر ءِ الار او شار تیٹى پیری خلکورہ، ہرکس نا خنک سخت اسرہ سیل کریرہ اوفتے ولے اوتے انت سما اس کہ دافتا کٹور (پَرس) اٹ توفک, کارتوس, ہینڈ گرینڈ او خنجر اسور۔ لبریشن تحریک کن زالبول اسے نعمت اس ثابت مَس۔ دنکہ باوہ غان گُڈ ایلم خاہوت نا بَھلّا اس ولے لبریشن موومنٹ دافتیٹ بدلی اس ایس۔ اگہ اَرِغ و زاہیفہ ءِ چُنا متوکہ تو جنگ آ اڑدوسر اِنارہ , جنگ کنِنگ کن زاہیفہ اَرِغ آ تینا ہم شغان خلککہ۔ مجاہدین تیٹی مُسِٹ(طلاق) نا مسئلہ ٹی مار مسڑ نا ہیت و گپ آتے بننگ کن "مصالحتی کیمشن" جوڑ کریسر ارا اوفتا مسٸلہ غاتے حل کریکہ۔
بدر/پیشن نا طبیباک تینکہ باز جاگیر و جائیداد جوڑ کریر۔ ہر طبیب نا زرعی فارم, ڈغار و پین وڈ وڈ انا جائیداد جوڑ اسور۔ جہی آ بنداغاتا خلاف ہم فوجی آپریشن تیٹی طبیب آک فوج تون گون اسر، اگہ ٹَپ اسے نا بابت اٹ شک مروسس اوفتے تو مریض نا ریکارڈ مریض نا پِن,جاگہ,باوہ نا تا پِن,کاروبار نا تا بابت اٹ سوج کریرہ۔ وختس فارماسسٹ(pharmacists)/دواخانہ غاتے آ پابندی خلکور کہ ڈاکٹر آن سوج کننگ آن بیدس کس ءِ پینسلین, اینٹی باٸیوٹک,الکوہول یعنی سپرٹ وغیرہ تفیرے ۔ جہی آ بنداغاتا دواخانہ غاتے آ اوفتے تون چمب کریرہ, چاپہ خلکرہ او مڈی تے تا ضبط کریرہ ۔ پدا جہی آ طبیب آک تینا وطن نا سنگت مسر, تینا تحریک نا بشخ مسر۔ الس تون تینا گپ او ہیت کریرہ او سادہ طب نا بندغ جوڑ مَسُّر۔
